Oficjalny portal: Zespół Placówek Oświatowych

Pierwsze informacje o pobieraniu nauki przez dzieci z terenu parafii Rozmierz zawarte są w tekstach kościelnych protokołów powizytacyjnych z drugiej połowy XVII w. Nie funkcjonowała wtedy jeszcze szkoła w naszym rozumieniu tego słowa, a zajęcia koncentrowały się głównie wokół nauki Pisma Świętego. Być może uczono też elementarnych podstaw pisania i czytania. Dopiero przejęcie, Śląska przez Prusy w XVIIIw, i związane z tym wprowadzenie przymusu szkolnego zaowocowało powstaniem w Rozmierzy szkoły, która swoim zasięgiem obejmowała także Suchą.
W 1805r. katolickie szkoły podstawowe funkcjonowały m.in. w Rozmierzy, Rozmierce, Krośnicy i Grodzisku. Zdecydowaną większość stanowiły szkoły zbiorcze tzn. takie, do których uczęszczały dzieci z kilku okolicznych wsi i przysiółków. W świetle wizytacji szkoły w Rozmierzy, przeprowadzonej 13 lutego 1810r. przez księdza Thaula, w szkole uczyło się 67 dzieci z Rozmierzy oraz Suchej. W 1828r. liczba uczniów wzrosła już do 99, z czego 3 stanowiły dzieci żydowskie. Według informacji z 1845e. w szkole w Rozmierzy w 3 klasie uczyło się 212 dzieci z Rozmierzy i Suchej.
Wraz ze wzrostem liczby ludności pod koniec XIXw. koniecznym stało się zbudowanie osobnej szkoły dla Suchej. Jak się wydaje, swój udział w tym zamierzeniu miała parafia w Rozmierzy: wg realcji starszych ludzi szkoła była zlokalizowana na gruncie należącym do parafii Rozmierz, a bosiko szkolne stanowiło jej własność jeszcze w 1945r. Uroczyste otwarcie nowo wybudowanej szkoły podstawowej w Suchej miało miejsce 15 listopada 1903r., a naukę rozpoczęło w niej 150 dzieci.
Szkoła w Suchej zbudowana była z cegły na fundamentach z kamienia wapiennego, Powierzchnia zabudowy wynosiła 255m2, zaś kubatura 733,4m3. Budynek składał się z 3 pokoi mieszkalnych położonych na poddaszu, 2 klas lekcyjnych, korytarza oraz 4 dalszych pokoi mieszkalnych na parterze, pod którymi znajdowały się 4 piwnice. Obszar budynków i powórza szkolnego wynosił 1230m2. Zabudowania szkolne tworzyły także: murowany budynek gospodarczy (w nim 2 stajnie i 2 chlewkiki), 2 szopy kryte papą na materiały opałowe oraz także pokryte papą ubikacje. W skład szkoły wchodziło także boisko szkolne o powierzchni 3 190m2 oraz ogród o powierzchni 3000m2 myślę, że otwarta w 1903 r. szkoła została tak zaprojektowana, aby mogło w niej mieszkać i pracować 2 nauczycieli.
Pierwszym znanym nauczycielem pracującym w Suchej był Karol Kania. Urodził się on 14 lipca 1870r. Pierwszy egzamin nauczycielski zdał w 1892r., zaś drugi w 1898r. Pracę w Suchej rozpoczął 1 kwietnia 1906r., gdzie oprócz funkcji nauczyciela sprawował jeszcze funkcję organisty. Nauczyciel ten pracował w Suchej przynajmniej do 1925r. Drugim nauczycielem pracującym w Suchej w okresie międzywojennym był Alfred Karhan. Urodził się on 6 marca 1886r. w Pietrowicach Wielkich. Do seminarium nauczycielskiego uczęszaczał w Raciborzu, gdzie egzamin końcowy zdał 14 maja 1909r. Drugi egzamin nauczycielski zaliczył 30 sierpnia 1912r. Swoją pierwszą posadę objął w Suchej, ale brak jest konkretnej daty co do tego faktu. Z zachowanych informacji wynika, że władał językiem niemieckim oraz polskim. W czasie pierwszej wojny światowej Karhan został powołany do wojska, w którym służył od 18 marca 1915r. do 18 grudnia 1918r. (ostatni przydział jako podoficer 2 Dywizji Taborów). Wszystko wskazuje na to, że po demobilizacji, wrócił on do Suchej, ale 1 sierpnia 1919r. przeniesiony został do szkoły w Kadłubie. Na jego miejsce przybył stamtąd Otto Nuremberger. Urodził się on 29 czerwca 1897r. w Nysie. Od 1914 do 1 listopada 1916r, uczęszczał do seminarium nauczycielskiego w Oleśnie. Od 1 do 16 listopada 1916r. zatrudniony był w Czyżowicach (powiat rybnicki). Począwszy od sierpnia 1917r. brał udział w I wojnie światowej walcząc na froncie zachodnim. W czasie działań wojennych został ranny we Włoszech, za co został odznaczony Krzyżem Żelaznym II klasy. Po demobilizacji pracował w szkole w Kadłubie, skąd 1 sierpnia 1919r. przeniesiony został do szkoły w Suchej. Z relacji żyjących jeszcze uczniów Otto Nurnbergera wynika, że uczył historii. Jemu też przypisuje się opracowanie historii Suchej, któej fragmenty miał czytywać swoim uczniom/ Jak się wydaje zamieszanie związane z przejściem frontu w styczniu 1945r. oraz blisko dwumiesięcznym pobytem żołnierzy Armii Czerwonej we wsi przyczyniło się do jej zaginięcia. Nauczyciel ten aktywnie działał w miejscowej straży pożarnej. Pozostawił po sobie jak najlepsze opinie. w 1945r. Otto Nurnmberger powołany został do Volkssturmu. Jego dalsze losy nie są znane.
Niezależnie od trudnej sytuacji po zakończeniu działań wojennych w 1945r. nowe polskie władze musiały zmierzyć się także z zadaniem uruchomienia szkół podstawowych. Podstawową bazą w tym przypadku była niejedno odziedziczona po państwie niemieckim sieć szkolna. Występowały trudności z wyposażeniem szkół oraz obsadę kadry nauczycielskiej. W 1945r. "po dawnej niemieckiej szkole" przyjęto następujące ruchomości:
1 katedrę;
2 mocno zniszczone ławy 4 osobowe "starego typu";
2 zniszczone ławy 2 osobowe "starego typu";
1 zniszczoną ławę 5 osobową "starego typu";
1 krzyż (w Księdze Inwentarzowej w rubryce rozchód umieszczono później adnotację o wykreśleniu go z inwentarza "ze względu na usunięcie ze szkoły tego symbolu";
1 sprężynową wagę osobową;
1 wypychany okaz jeża.
W 1945r. przejęto na wyposażenie szkoły także 2 ławy 2 osobowe, przekazane przez dawną polską mniejszościową szkołę w Jędryniach. O skali ówczesnych braków i niedostatków świadczyć może fakt, że we wrześniu 1945r. mieszkańcy Suchej sami wykonali 11 trzyosobowych ławek szkolnych z desek przydzielonych przez gminę. Dopiero z upływem czasu braki w wyposażeniu były niwelowane, choć jak się okazuje nie zawsze w przedmioty z dzisiejszego punktu widzenia niezbędne w szkole. Na przykład 13 grudnia 1947r. na stan przyjęto "3 portrety dostojników", a 18 grudnia 1952r. szkoła otrzymała portret Józefa Stalina. Nie najlepiej przedstawiał się stan techniczny samych budynków szkolnych. Kiedy 28 czerwca 1950r. Prezydium Gminnej Rady Narodowej w Rozmierce podjęło uchwałę o przeprowadzeniu w ramach prac szarwarkowych remontów szkół leżących na obszarze gminy, stan techniczny szkoły w Suchej określono jako najgorszy.
Trudno jest ustalić grono pedagogiczne, które rozpoczęło pracę w Suchej w 1945r., ponieważ pierwsze informacje pochodzą dopiero z 1946r. Z prowizorycznych obliczeń wynika, że liczba ta wynosi co najmniej 46 osób pracujących w latach 1946 - 1998.
Według stanu z 7 października 1946r. kierownikiem szkoły był Bogusław Szota. Urodził się on w 1813r. Z wykształcenia był polonistą, a jego dodatkowym zajęciem była opieka nad szkolnym kołem PSK. Drugim nauczycielem czynnym w Suchej w tym czasie był ks. Franciszek Kurtz, który formalnie nie zajmując etatu nauczyciela, uczył religii. W 1947r, oprócz wyżej wymienionych uczył także Ginter Burzy, którego wykształcenie określano jako nauczyciel niewykfalifikowany. Nie wiadomo jakich przedmiotów uczył, ale w zakres jego dodatkowych obowiązków wchodziła opieka nad szkolną biblioteką, której zbiory były nader skromne: w 1946r. liczyła ona 30 tomów, których ilość w 1949r. wzrosła do 125. W 1954r. zbiory powiększyły się do 177tomów, z których korzystało 40 zapisanych czytelników. Dla porównania: w 1991r. zbiory biblioteki Szkoły Podstawowej w Suchej liczyły 4386 tomów.
Od 1945r. szkoła podstawowa w Suchej nie była szkołą pełną. Uchwała władz gminnych z 1949r. usankcjonowała zapewne istniejący wtedy stan rzeczy i ustaliła sieć szkolną na podległym jej terenie. W myśl tej uchwały do szkoły w Suchej uczęszczały dzieci z klas I-IV, zaś klasy V-VII kończyły szkołę podstawową w Rozmierzy.
Pod koniec lat 40 - tych doszło do zmiany na stanowisku kierownika szkoły w Suchej. Stanowisko to objął Mieszysław Dąbrowski. Urodził się on w 1926r. Jego nauczycielskie kompetencje określone zostały jako "nauczyciel etatowy wykwalifikowany". W 1949r. jako kierownik szkoły podstawowej prowadził zajęcia na urouchomionym kursie dla anaalfabetów, jak nazywano wtedy kursy uruchamiane dla mieszkańców, którzy nie znali pisowni polskiego alfabetu. W 1949r. w szkole w Suchej ucyzł także Józef Michalak. Urodził się on w 1930r. Jeog kompetencje zostały określone jako nauczyciel niewykwalifikowany.
Na początku lat 50-tych doszło do kolejnej zmiany na stanowisku kierownika szkoły. 3 października 1951 po raz pierwszy na tym stanowisku wymieniony został Jerzy Gawenda. Urodził się on w 1927r. Ukończył3,5 roku seminarium nauczycielskiego a jako nauczyciel pracował od 1948r. W zakres jego dodatkowych obowiązków wchodziłą opieka nad nowopowstałą drużyną harcerską. 11 maja 1952r. prosił on władze oświatowe o przyznanie jego placówce dodatkowych etatów nauczycielskich. Jego prośby zostały chyba rozpatrzone pozystywnie, skoro według stanu z 24 września 1952r. oprócz Jerzego Gawnedy w Suchej uczyły także trzy nauczycielki. Alicja Gawneda (zapewne żona Jerzego Gawendy) pełniła funkcje zastępcy kierownika. Urodziła się ona w 1927r., zaś jako nauczycielka pracowała od 1949r. W Suchej poza swoimi normalnymi obowiązkami pełniła także rolę opiekuna szkolnego koła PCK. Ze wzmianki o posiadanych przez nią kwalifikacjach nauczycielskich wnioskuję, że ukończyła ona seminarium nauczycielskie. Kwalifikacje nauczycielskie posiadała także Janina Argasińska. Urodziła się ona w 1905r., a jako nauczycielka pracowała od 1925r. W Suchej opiekowała się szkolną biblioteką. W 1952r. zajęcia prowadziła także urodzona w 1934r. Kazimiera Kozłowska dla, której praca w Suchej byłą pierwszą posadą. Nie miałą ona kwalifikacji nauczycielskich. Poza prowadzeniem zajęć z matematyki dodatkowo sprawowała opiekę nad Kołem Przyjaciół ZSRR.
Zapewne od początku swojej pracy w Suchej, jej kierownik Jerzy Gawneda zabiegał o stworzeni możliwości przekształcenia tej placówki w szkołę pełną, czyli 7-klasową. Postulaty te zostały zrealizowane w roku szkolnym 52/53. Naukę rozpoczęli uczniowie klas I-VII.
Od 1954r. jako kierownik szkoły w Suchej wymieniany jest Jan Bednarek. Urodził się on w 1922r. Nie udało mi się dotrzeć do żadnych innych informacji dotyczących jego osoby. W raz z nim pracę w Suchej rozpoczęła jego żona - Jadwiga. Jan Bednarek był kierownikiem szkoły do 25 listopada 1963r. Za czasów jego kierownictwa w 1958r. ze względu na ciągle rosnącą liczbę dzieci przekształcono jedno z mieszkań na salę lekcyjną. Jednocześnie coraz wyraźniej dostrzegano koniecznośc budowy nowej obszerniejszej szkoły podstawowej. Trudności lokalowe sprawiły, że w 1961r. w związku z planowaną "małą reformą szkolnictwa", czyli wprowadzeniu 8-klasowej szkoły podstawowej stanowczo wykluczone zostało utworzenie takiej szkoły w Suchej.
Jak wynika z dostępnych mi materiałów kierownik Bednarek nie dostrzegał i chyba nie starał się zrozumieć specyfiki wsi śląskiej, w której przyszło mu pracować. Kiedy 7 lutego 1963r. podczas obrad Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej w Rozmierzy kierownicy szkół podstawowych referowali wyniki nauczania podległych im placówek, Sucha zaprezentowana przez kierownika Bednarka nie wypadła najlepiej. W szkole zanotowano największy bo 37,2% odsetek ocen niedostatecznych w stosunku do ogólnej liczby uczniów. Dla porównania podobny wskaźnik w szkole w rozmierzy wyniósł 20% a w Rozmierce 12,1%. Według pism kierownika Bednarka z 20 marca 1963r. skierowanego do władz oświatowych tak złe wyniki nauczania spowodowane były tym, że w związku z pogłoskami o mającej nastąpić zmianie na stanowisku kierownika szkoły uczniowie podburzeni przez rodziców kompletnie przestał się uczyć. Faktem jednak pozostaje nienormalnie wysoki wskaźnik uczniów drugorocznych, jaki występował podczas pełnienia przez niego obowiązków kierownika szkoły.
25 listopada 1963r. kierownictwo szkoły podstawowej w Suchej objęła Michalina Górka. Wzrastająca liczba uczniów i skromne warunki lokalowe zmusiły władze oświatowe do pojęcia decyzji o przeniesieniu uczniów klas V,VI,VII i VIII do Rozmierzy, co zostało usankcjonowane orzeczeniem Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Strzelcach Opolskich z 14 czerwca 1967r. Jednocześnie naglącym problemem stał się problem budowy nowej szkoły podstawowej. Wiele dyskusji wywołały projekty lokalizacji mającego dopiero powstać obiektu. Ostatecznie przeforsowany został postulat o budowy nowej szkoły w Suchej na miejscu przeznaczonej do wyburzenia starej. Jej budowa rozpoczęta została na początku lat 70-tych. Wydatny udział w budowie nowej szkoły mieli sami mieszkańcy Suchej, którzy w czynie społecznym wykonali sporą część robót. Na czas robót wszyscy uczniowie z Suchej uczyli się w szkole w Rozmierzy.
Nowa szkoła podstawowa w Suchej została oddana do użytku 1 września 1972r. w budynku szkolnym znajduje się10 sal lekcyjnych, pokój nauczycielski, gabinet dyrektora z sekretariatem, biblioteka, szatnia i stołówka wraz z kuchnią. W chwili otwarcia byłą to szkołą zbiorcza, do której uczęszczali uczniowie z Suchej, Suchodańca i Rozmierzy. Szkole zostało nadane imię Mikołaja Kopernika. Wraz ze szkołą do użytku zostały oddane dwa mieszkania dla nauczycieli, a niewiele później dom nauczyciela z kolejnymi dwoma mieszkaniami dla nauczycieli. Dyrektorem szkoły został Wilhelm Prochownik, który funkcję tą pełni nieprzerwanie do 31 sierpnia 1999r. Równie ważnym osiągnięciem dla Suchej jak budowa zbiorczej szkoły podstawowej stało się zdobycie funduszy na budowę nowoczesnej sali gimnastycznej o powierzchni 396m2.
8 września 1987r. podpisana została umowa o współpracy pomiędzy Dyrekcją Szkoły Podstawowej w Suchej w osobie Wilhelma Prochownika a Dyrekcją Cementowni Strzelce Opolskie, która reprezentował Władysław Kleczok. Umowa ta jednak nei przetrwała długo. Nowym zakładem opiekuńczym zostało Państwowe Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Strzelcach Opolskich. Dla szkoły przyniosło to korzyści np. w postaci zniżek i ulg podczas wycieczek szkolnych odbywanych autobusami tego przedsiębiorstwa.
Wprowadzona w życie od 1 września 1999r. reforma szkolnictwa w Suchej poprzedzona została gorącymi dyskusjami. Mieszkańcy Suchej domagali się utworzenia w Suchej gimnazjum przy jednoczesnym zachowaniu szkoły podstawowej. Żądania takie natrafiły na opór władź gminnych, które optowały za pozostawieniem szkoły podstawowej i utworzeniem gimnazjum w sąsiednim Szymiszowie - Osiedlu. Ostatecznie zwycięzyłą ostatnia opcja. W tej sytuacji uczniowie klas I-VI uczą się w Suchej po czym kontynuują naukę w Gimnazjum w Szymiszowie. Reforma szkolnictwa powiązana z przejęciem szkół podstawowych przez samorządy spowodowała pewne przetasowania w rejonizacji szkolnictwa. W Rozmierzy zamknięta została szkołą podstawowa w efekcie czego wszyscy uczniowie z tej wsi zaczęli uczęszczać do szkoły w Suchej, natomiast z Suchodańca położonego już na terenie gminy Izbicko uczniowie zaczęli uczęszczać do Szkoły Podstawowej w Izbicku.
dr Henryk Duda